Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Beroep: Benedictijner monnik
• Beroep: kunstschilder
• Referentienummer: Ve01
• Recordnummer: 50315

Aantekeningen:

Bij de afbeelding:
Jan Verkade schilderend onder een boom, door Richard Roland Holst (1891)

Jan Verkade en zijn tweelingbroer Eric brengen hun jeugd door in Zaandam. Hun vader was Ericus Gerhardus Verkade, oprichter van de bekende koek- en beschuitfabriek Verkade. In 1883 gaan zij naar de middelbare school in Zaandam, maar Jan interesseert zich eigenlijk alleen voor tekenen. Na toestemming van zijn vader verkregen te hebben vertrekt Jan in 1887 naar Amsterdam, naar de kunstacademie. Hier sluit hij een blijvende vriendschap met Roland Holst. Na twee jaar vertrekt hij van school, hij leert er tekenen, maar hij leert er niet hoe kunst tot stand komt. Hij gaat naar Hattem, in de leer bij zijn zwager Jan Voerman. In die periode besluit hij voor een studiereis naar Parijs te gaan.

In Parijs heeft hij contact met Jacob Meijer de Haan. Deze brengt hem op zijn beurt in contact met de Parijse avant-garde, met name Paul Gauguin en Paul Sérusier. Hij sluit vriendschap met Sérusier, die hem bij Les Nabis introduceert. Hij wordt de "Nabi obéliscal" genoemd, vanwege het feit dat hij nogal groot is.

In april 1891, nadat Gauguin naar Tahiti vertrokken is, gaat Jan samen met de Deen Mogens Ballin naar Pont-Aven in Bretagne. Het Bretonse landschap, zo anders dan het Nederlandse, imponeert hem en levert het onderwerp voor veel werk uit die tijd. Daarnaast probeert hij de boeren en hun eenvoud te vangen in zijn schilderijen, in een geïdealiseerd beeld van die levenswijze. Paul Sérusier komt ook naar Bretagne, zijn invloed is zichtbaar in het werk van Verkade in het ontbreken van complementaire kleuren, in het veel toepassen van kleurnuances.

Voor Jan Verkade waren religie en theosofie continu onderwerpen van gesprek. Hij komt in een eerste geestelijke crisis terecht, en na een korte poos in Pouldu (Bretagne), waar hij met name met Maxime Maufra en Charles Filiger omgaat, vertrekt hij voor een tijdje terug naar huis, naar Holland. In maart 1892 keert hij terug naar Parijs en neemt weer volop deel aan het leven en de wereld van Les Nabis. Maar het blijft knagen, zijn geestelijke onrust brengt hem steeds weer naar de kerk, naar het lezen over het leven van St. Augustinus en de navolging van Christus. Hij gaat weer naar Bretagne, naar Saint-Nolff, vlak bij Vannes. Ballin komt weer bij hem wonen en werken. Beiden zijn ze bezig met het zoeken naar de ziel van hun werk, ze testen elkaar in hun geestelijke zoektochten. Jan heeft veel gesprekken met de jezuïet Mathurin Le Texier die hem over de laatste drempels heen help. In het geheim, zonder dat Ballin het weet, laat hij zich op 26 augustus dopen. Ballin wil ook een dergelijke keuze maken en overtuigt Verkade dat deze met hem mee moet naar Florence, naar het franciscaner klooster van Fiesole. Jan Verkade raakt geheel en al in de ban van Franciscus van Assisi, van zijn vrome en eenvoudige leven. Er van overtuigd dat een diepe geloofsovertuiging nodig is om echte kunst te kunnen maken, zoekt Verkade naar een religieuze groep waar hij zich bij aan kan sluiten.

In 1893 gaat hij naar het benedictijner klooster in Beuron, Baden-Württemberg, Duitsland. Pater Desiderius Lenz heeft daar een groep van schilders verzameld (Carl Gresnicht, Paul Krebs e.a.). Geïnspireerd door de Gregoriaanse kerkmuziek en door meetkundige vergelijkingen probeert hij een nieuwe religieuze kunst te ontwerpen. Verkade is sterk onder de indruk. Verkade maakt een reis, eerst naar zijn familie en vervolgens naar Kopenhagen, naar Ballin. In 1894 is in Kopenhagen de eerste solo-tentoonstelling van Verkade. Maar Verkade keert terug naar Beuron. In het voorjaar van 1894 wordt hij toegelaten tot de kloosterorde en in 1897 wordt hij novice. Zijn naam verandert in Willibrord Verkade, in 1902 wordt hij gewijd in de orde.
Helaas blijkt zijn creatieve geest niet echt in overeenstemming te brengen met de strikte wetten van de school van Beuron. In 1903 wordt hij naar Monte Cassino gestuurd om schilderingen, zoals door Lenz opgezet, te realiseren voor de 1400e verjaardag van de geboorte van Sint Benedictus. De kilte van de ontwerpen bevalt hem niet, en hij brengt er meer natuur, grijpt meer terug naar zijn Nabis-wortels. De tekeningen die in die tijd ontstonden stelde hij in 1905/1906 in Amsterdam tentoon, tegelijkertijd organiseerde hij overigens de bijdrage van Beuron aan de tentoonstelling voor religieuze kunst in Wenen. Ondanks meerdere reizen in die tijd, maakt een steeds grotere onrust zich van hem meester.

Verkade zag in dat de kunst van Beuron niet bij hem paste en verzocht of hij zelfstandig aan het werk kon. De abt stuurde hem naar München, maar daar ontdekte Jan dat hij zijn oude talenten niet meer terug kon vinden.

In 1909 werd Verkade naar Jeruzalem gestuurd, waar hij de Kapittelzaal van het Klooster van de Maria Hemelvaart moest schilderen. Zijn werk werd niet geapprecieerd, het werd zelfs overgekalkt. Toch moest hij tot 1913 in Palestina blijven. Teruggekeerd in Europa was de kunst door de opkomst van het expressionisme veranderd, zijn werk stond daar nu los van.

Hij probeerde nog jarenlang zijn inspiratie en bevlogenheid terug te vinden. Maar in de Eerste Wereldoorlog eisten zijn taken als monnik steeds meer van zijn aandacht, en steeds minder tijd besteedde hij aan de kunst. In 1917 schreef hij het eerste deel van zijn autobiografie: Van ongebondenheid en heilige banden.

Werk van Verkade is met name in musea in Frankrijk en Zweden te vinden, wandschilderingen zijn nog te vinden in Aichhalden, Heiligenbronn en in Wenen.

Verkade stierf in 1946 in het klooster in Beuron.

Beroep:
(Pater Willibrord)

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Referentienummer: Ve01
• Recordnummer: 50313
• Beroep: van 1853 tot 1876; oprichter, eigenaar patentoliefabriek in Zaandam
• Beroep: van 1877 tot 1883; vennoot als commissionair in granen, zaden en olie
• Verblijfplaats: van 1881 tot 1883; Adres:
  'Klein Boom en Bosch'
  Breukelen
• Beroep: van 2 mei 1886 tot 1900; oprichter, eigenaar brood- en beschuitfabriek Verkade & Comp.

Aantekeningen:

De Nederlandse ondernemer en oprichter van het bedrijf Verkade overleed op 71-jarige leeftijd in Hilversum. Hij had zeven jaar eerder zijn bedrijf aan zijn zoon overgedragen.
Ericus Gerhardus Verkade werd geboren in Vlaardingen op 20 november 1835. Zijn vader was notaris, maar overleed toen Ericus nog vrij jong was. Samen met zijn moeder vertrokken ze naar haar geboortestreek, de Zaanstreek.
Na zijn schooltijd (hij zat op een kostschool) begon Verkade met het geld dat hij geërfd had een fabriekje in patentolie. Dit fabriekje brandde in 1875 af, waarna Verkade zich samen met zijn zwager ging toeleggen op het handelen in oliehoudende granen. In 1883 stopten de zwagers met deze handel.
Op 2 mei 1886 richtte hij de brood- en beschuitfabriek De Ruyter op. De naam 'De Ruyter' was gekozen omdat de eerste meelmolen van Westzaandam die naam droeg. De producten die De Ruyter aanvankelijk maakte waren brood en beschuit, later werden andere producten als honingontbijtkoekjes en langetjes aan het assortiment toegevoegd.
In 1898 begon hij in een nieuwe fabriek in Amsterdam met de productie van waxinelichtjes. Het patent hierop kocht hij van zijn schoonzoon Morris Broad Fowler.
In 1900 trok hij zich terug uit het zakenleven en droeg de fabrieken over aan twee van zijn zoons.


ZAANDAM Bevolkingsregister. 1862-1880.
Wijk 10 blad 120. Hogedijk 207, later 208.
1. Ericus Gerhardus Verkade, hoofd, geb. Vlaardingen 20-11-1835, geh, DG, oliefabrikant.
2. Trijntje Smit, vrouw, geb. Koog aan de Zaan 20-09-1835, geh, DG.
3. Margaretha Catharina Verkade, dochter, geb. Zaandam 01-10-1860.
4. Grietje Hoogenbeets, geb. Zaandam 23-05-1830, dienstbode.
5. Jansje Ballee, geb. Zaandam 31-07-1842, dienstbode, NH.
6. Elisabeth Baelveldt, geb. Den Briel 19-02-1817, huishoudster, NH.
7. Eduarda Thalia Koning, geb. Wedde 14-08-1841.
8. Anna Henrietta Gezina Verkade, dochter, geb. Zaandam 16-03-1866.
9. Ericus Gerhardus Verkade, zoon, geb. Zaandam 18-09-1868.
10. Johannes Sixtus Gerhardus Verkade, zoon, geb. Zaandam 18-09-1868.
11. Maartje Zalm, geb. Zaandam 24-02-1839, dienstbode.
12. Geertruida Eduarda Thalia Verkade, dochter, geb. Zaandam 18-10-1871.
13. Geesje Borneman, weduwe de Vries, geb. Amsterdam 03-10-1837.
14. Arnold Hendrik Verkade, geb. Zaandam 26-06-1872.
- 1 en 7 gehuwd juni 1865.
- 2. overl. 01-05-1863.
- 4. 18-06-1864 naar Koog aan de Zaan.
- 5. van W 2 blad 188.
- 5. 15-10-1871 gehuwd.
- 5. naar W 6 blad 164.
- 6. 30-05-1864 van Driel.
- 6. 01-04-1868 naar.. Capelle
- 7. van Wedde 09-09-1865.
- 11. naar W 7 blad 85.
- 13. 13-07-1872 van ambt Ommen.
- 1, 3, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, naar W 9 blad 38.


ZAANDAM. Bevolkingsregister 1862-1880.
Wijk 9 blad 38. Zilverpad 339.
1. Ericus Gerhardus Verkade, hoofd, geb. Vlaardingen 20-11-1835, geh, DG, koopman /fabrikant.
2. Eduarda Thalia Koning, geb. Wedde 14-08-1841, NH.
3. Margaretha Catharina Verkade, dochter, geb. Zaandam 01-10-1860, DG.
4. Anna Henriette Gezina Verkade, dochter, geb. Zaandam 16-03-1866, NH.
5. Ericus Gerhardus Verkade, zoon, geb. Zaandam 18-09-1868, DG.
6. Johannes Sixtus Gerhardus Verkade, zoon, geb. Zaandam 18-09-1868, DG.
7. Geertruida Eduarda Thalia Verkade, dochter, geb. Zaandam 18-10-1871, NH.
8. Arnold Hendrik Verkade, geb. Zaandam 25-06-1872, DG.
9a. Geesje Borneman, weduwe de Vries, dienstbode, geb. Amsterdam 03-10-1837, NH.
9b. Maartje Doorgeest, dienstbode, geb. Zaandam 06-02-1854, DG.
10. Johan Anton Eduard Verkade, zoon, geb. Zaandam 05-04-1875.
- 1 t/m 9a. van W 10 blad 120.
- 1 t/m 8, 9b en 10. 10/31-08-1876 naar Amsterdam.
- 9a. 15-03-1873 naar Alkmaar.
- 9b. 01-12-1873 van Westzaan.

Ericus is getrouwd met Eduarda Thalia Koning op 9 jun 1865 (civil) in Wedde. Eduarda (dochter van Johannes Sixtus Gerhardus Koning en Anna Henriette Gezina Roessingh) is geboren op 14 nov 1841 in Wedde; is gestorven op 8 mrt 1917 in Zaandam. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Recordnummer: 50314

Aantekeningen:

Getrouwd:
Groninger Archieven:

Gemeente: Wedde
Soort akte: Huwelijksakte
Aktenummer: 15
Datum: 09-06-1865
Bruidegom Ericus Gerhardus Verkade
Geboorteplaats: Vlaardingen
Bruid Eduarda Thalia Koning
Geboorteplaats: Wedde
Vader bruidegom Ericus Gerhardus Verkade
Moeder bruidegom Geertruida van Gelder
Vader bruid Johannes Sixtus Gerhardus Koning
Moeder bruid Anna Henriette Gezina Roessingh
Nadere informatie beroep bruidegom: fabrikant te Zaandam; beroep vader bruid: notaris; bruidegom 29 jaar; bruid 23 jaar; weduwnaar van Trijntje Smit

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Beroep: notaris
• Referentienummer: Ve01
• Recordnummer: 68321

Aantekeningen:

Beroep:
te Vlaardingen

Ericus is getrouwd met Geertruida van Gelder op 3 jun 1827 (civil) in Zaandam. Geertruida (dochter van Pieter Smidt van Gelder en Levend) is geboren op 13 okt 1799 in Wormerveer; is gestorven op 7 jan 1851 in Zaandam. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Recordnummer: 68322

Aantekeningen:

Getrouwd:
Noord-Hollands Archief:

Toegangnr: 358
Inventarisnr: 148
Gemeente: Zaandam
Soort akte: Huwelijksakte
Aktenummer: 36
Datum: 03-06-1827
Bruidegom Ericus Gerhardus Verkade
Leeftijd: 26
Geboorteplaats: Vlaardingen
Bruid Geertruida van Gelder
Leeftijd: 27
Geboorteplaats: Wormerveer
Vader bruidegom Pieter Verkade
Moeder bruidegom Pietronella Leonarda de Lang
Vader bruid Pieter Smidt van Gelder
Moeder bruid Dieuwertje Schouten
Nadere informatie beroep bg.: candidaat notaris; beroep vader bg.: notaris

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Recordnummer: 68323

Johannes is getrouwd met Anna Henriette Gezina Roessingh. Anna en is gestorven. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Recordnummer: 68324

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• FACT: burgemeester
• Beroep: secretaris en notaris
• Referentienummer: Ve01
• Recordnummer: 68338

Aantekeningen:

FACT:
van Vlaardinger-ambacht en Zouteveen

Beroep:
te Vlaardingen

Pieter is getrouwd met Pietronella Leonarda de Lang op 13 dec 1795 (civil) in Rotterdam. Pietronella (dochter van Jacobus Casparus de Lang en Maria Gerharda Roerman) is geboren op 30 mrt 1772 in Rotterdam; is gestorven op 31 dec 1847 in Vlaardingen. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Recordnummer: 68339

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Beroep: fabrikant
• Recordnummer: 102872

Aantekeningen:

In 1685 werd windrecht verleend aan de oliemolen De Eendragt te Wormer. Eigenaar was Simon Pzn. Fent. In 1728 werd deze molen verkocht aan Jan Pzn. Coopman en omgebouwd tot papiermolen. Na meermalen van eigenaar te zijn verwisseld kwam ze in 1775 aan Maarten Schouten. Diens dochter trouwde in 1783 met Pieter Schmidt van Gelder, die het jaar daarop medefirmant werd.

Het bedrijf groeide: in 1803 werd pakpapiermolen De Bok, in 1817 De Kruiskerk, in 1820 De Soldaat, en in 1837 Het Fortuin overgenomen. In de laatste molen werd in 1838 een papiermachine opgesteld die echter minder fortuinlijk, want zeer verliesgevend, produceerde. In 1839 kwam De Soldaat, en in 1841 De Kruiskerk buiten bedrijf. Het Fortuin werd in 1855 aan Honig Breet verkocht en De Bok werd in 1863 gesloopt.

De Eendragt echter werd in 1840 omgebouwd van wit- naar pakpapier en in 1845 werd het een machinale pakpapierfabriek onder de naam: fa. Van Gelder Zonen. Uitbreiding volgde door in 1869 de papierfabriek De Eendracht te Apeldoorn aan te schaffen. Hier werd wit handgeschept papier bereid.

In 1881 werd omgeschakeld op houtcellulose als grondstof, voordien werd papier uit lompen geproduceerd. Zo begon men in 1890 met de productie van wit courantenpapier, waartoe in 1895 een fabriek te Velsen werd gebouwd, het huidige Crown Van Gelder N.V.. Ook in Apeldoorn kwam een papiermachine, en wel in 1899. In 1905 ging men in Apeldoorn ook schoolschriften produceren.

In 1907 werd een papierfabriek te Renkum aangekocht, voor de productie van krantenpapier. Deze werd na 1912, toen aldaar een tweede fabriek (Renkum II) werd gebouwd, aangeduid als Renkum I. Deze fabrieken werden tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd. Vanaf 1946 waren de fabrieken weer in bedrijf.

Vanaf 1960 volgden een aantal overnames. Zo werd in 1960 de zakkenfabriek Gebr. de Jong te Westzaan overgenomen, gevolgd in 1962 door kartonnagefabriek EZC te Westzaan, de Berghuizer Papierfabriek te Wapenveld en de verwerkingsbedrijven zoals CatsNeparofa te Rotterdam en Rhoon en het verwerkingsbedrijf voor melkverpakking te Veenendaal. In 1963 volgde een deelname van het Amerikaanse bedrijf Crown Zellerbach, dat expertise had in de productie van ponskaartkarton.

In 1967 startte men met de productie van glasvliespapier te Apeldoorn. In 1968 werd de Leeuwarder Papierfabriek overgenomen, die vestigingen had in Leeuwarden en Franeker.

Vanaf 1970 waren er fusiebesprekingen gaande met de Koninklijke Nederlandse Papierfabriek te Maastricht. Deze liepen echter op niets uit. Niettemin werd er nog geïnvesteerd. Men ging deelnemen in de plakbandfabriek Plastic Film Industrie te Apeldoorn en Intergun te Naarden. Nog in 1976 werd besloten tot de bouw van krantenpapierfabriek Renkum III. Ondertussen werd er onderzoek naar de papiersectorverricht en werden er herstructureringen doorgevoerd. In Wormer produceerde men veel asbestpapier, in 1978 ging dit om meer dan 28 kton/jaar. In 1980 kwam het besluit om de productie te Wormer te stoppen en in 1981 ging Van Gelder failliet.

- De fabriek te Velsen werd in 1983 weer opgestart als Crown Van Gelder
- De fabriek te Wapenveld werd overgenomen door Rob van der Zee, daarna Enso, vervolgens Stora-Enso. In 2007 sloot de fabriek.
- De fabriek te Apeldoorn ging verder als Van Houtum & Palm als onderdeel van de Gelderse Papiergroep (GEPA), waartoe ook Meerssen Papier behoorde. Sinds 2000 was het onderdeel van Favini. Dit bedrijf ging failliet in 2008, waarop de fabriek werd gesloten, hetgeen 100 ontslagen kostte.
- De fabrieken te Renkum gingen verder onder de naam Parenco. In 1983 werd Parenco onderdeel van het Duitse Haindl en in 2001 werd de fabriek verkocht aan Norske Skog. De productie bedraagt 460 kton/jaar aan krantenpapier en het bedrijf heeft 400 werknemers.

Pieter is getrouwd met Levend [Gezinsblad] [Familiekaart]