Aantekeningen |
- De pannenbakkerijen in Alphen
door A. J. J. van 't Riet
Na een beschrijving van de eerste vier pannenbakkerijen aan de zuid-oever van de Oude Rijn, resp. 'Welvaert' / 'Zomer-vreug', 'Rust en Werk', 'Zorgrust' en 'Meurs', volgt hier de beschrijving van de vijfde.
Pannenbakkerij Van Bork, later J.K. van Leeuwen, Emmalaan
De tweede pannenbakkerij aan de Emmalaan, ter hoogte van de buitenplaats 'Groot Raadwijk' was veel jonger. Het bedrijf werd gesticht door Hendrik van Bork, houtkoper te Rotterdam, later te Alphen. Hij kocht in 1855 een perceel bouwland, kadastraal bekend als sectie A, nr. 1006, waarop hij een pannenbakkerij liet bouwen. Al in 1864 vond bijbouw plaats. Het kadaster vermeldde in 1868 een herbouw na brand en in hetzelfde jaar de verkoop van het complex. De nieuwe eigenaar was Egarius van Bork, fabrikant te Alphen en zoon van Hendrik. Hij bracht de pannenbakkerij, inmiddels een pannen- en tegelbakkerij, in 1874 in de vennootschap 'Firma Van Bork en Van Wijk', waarin Egarius van Bork en Willem van Wijk vennoten waren. Kort daarna, op 1 januari 1875, trad Egarius uit de firma en keerde terug naar Rotterdam. De broers Willem en Dirk Jacobus van Wijk werden de nieuwe vennoten. Dirk Jacobus was landbouwer te Oudshoorn, maar werd daarna als fabrikant te Alphen aangeduid. Van Wijk breidde de pannenbakkerij uit; zo had in 1876 en 1882 bijbouw plaats en werd in 1877 op onderdelen renovatie uitgevoerd.
De pannenbakkerij werd in 1885 verkocht aan Arnoldus Engelbertus Beijer, zonder beroep, wonende te Aarlanderveen. Hij bleef niet lang eigenaar, want in 1890 verkocht hij het bedrijf aan Jan Karel van Leeuwen, pannenbakker te Alphen. Jan Karel (geboren te Koudekerk in 1858) was de zoon van de hieronder genoemde Hendrik van Leeuwen (geboren te Jutphaas in 1833). Aan het begin van de twintigste eeuw maakte het bedrijf een enorme groei door. De afgegeven bouwvergunningen van de gemeente Alphen vermeldden tussen 1903 en 1912 de bouw van twee droogloodsen, drie pannenloodsen, een pannenwerk, een loods en een ovenhuis met twee ovens. Bovendien werden vier oude pannenloodsen afgebroken en vervangen door acht nieuwe. Op 15 oktober 1923 overleed Jan Karel van Leeuwen. Bij de boedelscheiding in 1925 werd het bedrijf toebedeeld aan zijn zoon Hendrik van Leeuwen. Deze liet de pannenbakkerij in december 1936 veilen. Kopers waren Gerard Gesman, timmerman/aannemer, en Cornelis Zoetemeijer, metselaar. Met deze verkoop kwam een einde aan de pannenbakkerij. Bij de splitsing van het perceel in 1937 verdween de aanduiding pannenbakkerij. In 1938 werden door de Alphense aannemer S. Tromp op het terrein zestien arbeiderswoningen gebouwd (Emmalaan 96-126).
|