Jacob van Mannekus
ca. 1800 - 1883 (83 jaar)-
Naam Jacob van Mannekus Geboorte ca. 1800 Maassluis 
Geslacht Mannelijk Beroep houtkooper Recordnummer 257400 Overlijden 1 dec 1883 Zoeterwoude - Erfgoed Leiden en Omstreken:
Overledene:
Jacob van Mannekus
Geboorteplaats:
Maasland
Leeftijd:
84 jaar
Woonplaats:
Zoeterwoude 7 wijk F
Relatie:
Aletta Krook
Gebeurtenis:
Overlijden
Datum:
zaterdag 1 december 1883
Gebeurtenisplaats:
Zoeterwoude
Plaats instelling:
Leiden
Collectiegebied:
Zuid-Holland
Archief:
500B
Registratienummer:
1064
Aktenummer:
101
Registratiedatum:
1883
Akteplaats:
Zoeterwoude
Collectie:
Archiefnaam: Bevolking; registers van de burgerlijke stand, Deel: 1064, Periode: 1874-1883
Boek:
Overlijden 1874-1883
Aantekeningen - Bij de foto:
Korenmolen De Hoop in 't Zand (NH) anno 2016. Dit was oorspronkelijk de houtzaagmolen De Haan bij Leiden.
Jacob Mennekus bezat een houthandel aan de Vrouwenweg te Zoeterwoude en de windhoutzaagmolen De Haan aan de Zoeterwoudseweg.
Over de historie van windhoutzaagmolen De Haan.
(overgenomen van de website van de Stichting Behoud Korenmolen van Zeeman)
Herkomst molen De Hoop
Na jaren van onzekerheid is er eindelijk duidelijkheid gekomen over de historie van deze molen. Door bepaalde kenmerken van de molen, was het altijd al twijfelachtig of de molen wel van Zaanse afkomst was. Kenmerken zoals:
- De brede achterkap van de molen;
- De kap heeft behalve de gebruikelijke baard onder de as ook en achterbaard onder de korte spruit;
- De staart heeft een galghout en een dwarsbalk over de staartbalk en korte schoren.
Dit zijn kenmerken die getuigen van een andere (Zuid-Hollandse) herkomst en niet van de Zaanstreek. Door naarstig speurwerk van dhr. Bakker, redacteur van het blad ‘Molenwereld’, ontdekte die dat de molen oorspronkelijk is gebouwd als volmolen ‘De Haan’ in het toenmalige Soeterwoude onder de rook van de stad Leiden. Het bouwjaar is niet exact bekend, maar in het jaar 1631 komt de molen als volmolen de Haan voor op een kaart van Pieter van Bilderbeek.
Lakenindustrie
In de gouden eeuw (1600-1700) was er in Leiden een levendige lakenindustrie. Veel schapenwol met name van het Marino schaap uit Spanje werd hiervoor verwerkt en geweven. Na het weven kreeg het weefsel vaak een nabehandeling. Bedoeling van de nabehandeling was de weefselstructuur dichter en vaster te maken. Door deze behandeling vervilte het weefsel, waardoor de kwaliteit sterk verbeterde. Dit proces werd ‘vollen’ genoemd en was sinds jaar en dag een handmatige bezigheid dat door honderden arbeiders werd uitgevoerd. Het gebeurde in kuipen waarin arbeiders met menselijke urine, reuzel en warmwater het weefsel bewerkten. Een bijzonder smerig en zwaar werk waarbij het weefsel dagenlang werd het gekneed en gestampt om het vervilten te bewerkstelligen. Na het verviltingsproces werd het weefsel gewassen en te drogen gehangen.
Volmolen
In deze tijd dus zo begin 1600 is molen ‘De Haan’ gebouwd als volmolen. Door de windkracht kon het ‘vollen’ worden gemechaniseerd en het stamp en kneedwerk werd overgenomen door de molen. Dit spaarde per molen zo ongeveer 100 arbeiders uit. Er werden dan ook zo'n 25 van deze molens gebouwd rond Leiden. Vaak in opdracht van het stadsbestuur maar altijd buiten de stadsgrenzen. Dit zal te maken hebben gehad met stankoverlast die deze werkzaamheden met zich mee brachten, de molens moesten een goede windvang hebben en gebruikten voor het ‘vollen’ veel water. Nabij de molen stond een schuur, die vermoedelijk niet veel afweek van de droogschuur van een papiermolen. Bekend is dat de stad Leiden de molen op 25 juli 1663 verkoopt aan de ‘Lakenvolders’ Jan Paret en Jan Cors. Na verschillende tussentijdse verkopen en verervingen komt op 8 augustus 1782 de molen in handen van Arnoldus Theodorus Zoodaar voor de som van 7000 gulden.
Zaagmolen
Een volmolen ombouwen tot zaagmolen is geen sinecure. Probleem is dat vier van de achtkantstijlen hinderlijk in de weg komen te staan op de zaagvloer. Na een grondige verbouw van de molen wordt dit opgelost door een vierkante onderbouw onder de molen te plaatsen. Ook word een zwaarder luiwerk aangebracht en komt er een krukas voor de aandrijving van een zaagraam.
Even ter zijde over het houtzagen
In 1594 werd door Cornelis Corneliszoon van Uitgeest de krukas uitgevonden, hierdoor werd van een rondgaande beweging van de molen een op en neergaande beweging gemaakt, waardoor men met behulp van een zaagraam grote bomen kon verzagen. Daarvoor werd dat met de hand gedaan. De houtzaagmolen maakte het mogelijk om op grote schaal houten schepen en andere bouwwerken te maken.
Verkoop molen
Op 16 september 1800 overlijd Zodaar en wordt de molen verkocht. Ook hier volgen een drietal tussentijdse verkopen totdat de molen word verkocht op 11 April 1828 aan Jacob Mannekus. De uit Maassluis afkomstige Mannekus is in 1822 getrouwd met Aletta Krook en uit dit huwelijk worden 13 kinderen geboren. Willem geboren op 21 mei 1826 en zijn jongere broer Adriaan Jacob geboren op 5 januari 1841 zullen het houtzaagbedrijf voortzetten.
Het einde als zaagmolen
In 1864 nemen beide broers de het bedrijf over en richten ter vervangen van de molen een stoomzagerij op. Dit is het einde van de door de wind aangedreven molen ‘De Haan’ en de molen komt in de verkoop.De onderbouw word op 15 december 1865 tijdens een publieke verkoping aangeboden in de Leidse Courant. Over de verkoop van de molen, die hoogstwaarschijnlijk begin 1865 is gesloopt was (nog) niets bekend.
Verantwoording
De eerder genoemde kenmerken, controle van de maatvoering en het tijdsbeeld zijn leidend geweest in het indentificeren van de molen de ‘De Hoop’. Met grote mate van zekerheid is aangetoond dat de molen ‘De Hoop’ zijn leven is begonnen als volmolen ‘De Haan’.
Herbouwd 1865
Zeker is dat de molen in 1865 in 't Zand is herbouwd en is ingericht als korenmolen voor het malen van graan voor de boeren, bakkers en particulieren.
Persoon-ID I257400 groeneveld Laatst gewijzigd op 22 dec 2016
Vader Leendert van Mannekus, geb. 16 apr 1758, Maassluis ovl. 19 sep 1821, Zoeterwoude (Leeftijd 63 jaar) Moeder Anna van der Endt, ged. 26 apr 1769, Maassluis ovl. 4 mrt 1826, Maassluis (Leeftijd ~ 56 jaar) Gezins-ID F1482403303 Gezinsblad | Familiekaart
Gezin Aletta Krook, geb. ca. 1799, Leimuiden ovl. 10 mrt 1846, Zoeterwoude (Leeftijd 47 jaar) Huwelijk 7 jul 1822 Alkemade Type: civil - Nationaal Archief:
Bruidegom:
Jacob van Mannekus
Geboorteplaats:
Maassluis
Leeftijd:
22
Bruid:
Aletta Krook
Geboorteplaats:
Leimuiden
Leeftijd:
23
Vader van de bruidegom:
Leendert van Mannekus
Moeder van de bruidegom:
Anna van der End
Vader van de bruid:
Willem Krook
Moeder van de bruid:
Anna van Grieken
Gebeurtenis:
Huwelijk
Datum:
zondag 7 juli 1822
Gebeurtenisplaats:
Alkemade
Plaats instelling:
Alphen aan den Rijn
Collectiegebied:
Zuid-Holland
Aktenummer:
16
Registratiedatum:
7 juli 1822
Akteplaats:
Alkemade
Aktesoort:
Huwelijksakte
Kinderen 1. Leendert van Mannekus, geb. 4 okt 1824, Zoeterwoude ovl. 29 feb 1836, Zoeterwoude (Leeftijd 11 jaar)2. Willem van Mannekus, geb. 21 mei 1826, Zoeterwoude ovl. 18 jan 1892, Zoeterwoude (Leeftijd 65 jaar)3. Cornelis van Mannekus, geb. 11 jan 1828, Zoeterwoude ovl. Ja, datum echter onbekend4. Anna Elisabeth van Mannekus, geb. 21 jan 1829, Zoeterwoude ovl. 10 mrt 1829, Zoeterwoude (Leeftijd 0 jaar)5. Anna Elisabeth van Mannekus, geb. 28 feb 1830, Zoeterwoude ovl. 17 jun 1908, Leiden (Leeftijd 78 jaar)6. Anna Maria van Mannekus, geb. 25 nov 1831, Zoeterwoude ovl. 11 sep 1888, Arnhem (Leeftijd 56 jaar)7. Suzanna Adriana van Mannekus, geb. 16 okt 1832, Zoeterwoude ovl. 10 jan 1833, Zoeterwoude (Leeftijd 0 jaar)8. Suzanna Adriana van Mannekus, geb. 19 okt 1833, Zoeterwoude ovl. 17 jul 1902, Leiden (Leeftijd 68 jaar)9. Johanna Mathilda van Mannekus, geb. 1 sep 1835, Zoeterwoude ovl. 18 jan 1896, Leiden (Leeftijd 60 jaar)10. Leendert Cornelis van Mannekus, geb. 13 aug 1837, Zoeterwoude ovl. 18 okt 1885, Zoeterwoude (Leeftijd 48 jaar)11. Adriaan Jacob van Mannekus, geb. 13 feb 1839, Zoeterwoude ovl. 27 feb 1840, Zoeterwoude (Leeftijd 1 year)12. Adriaan Jacob van Mannekus, geb. 5 jan 1841, Zoeterwoude ovl. 3 feb 1919, Leiden (Leeftijd 78 jaar)13. van Mannekus, geb. 19 dec 1843, Zoeterwoude ovl. 19 dec 1843, Zoeterwoude (Leeftijd 0 jaar)Gezins-ID F1482403299 Gezinsblad | Familiekaart
- Erfgoed Leiden en Omstreken:
