Aantekeningen |
- Jan Jongerius was een telg uit de bekende Utrechtse hoveniersfamilie Jongerius. Jan had het hoveniersbedrijf overgenomen van zijn ouders, maar in 1921 sloot hij een contract met Texaco en ging brandstof verhandelen en vervoeren. Al snel daarna had hij door het hele land benzinepompen geplaatst. Vervolgens kwam hij in contact met autofabrikant Ford en opende in 1925 zijn eerste Ford garage. Eind jaren dertig was hij de grootste Ford dealer in Nederland met garages in Utrecht, Amsterdam en Arnhem. Daarnaast ontwikkelde de NV Jan Jongerius aan het Merwedekanaal zich tot een belangrijke carrosseriefabriek: hij bouwde alles wat maar rijden kon op de chassis van Ford: van bussen en kraanwagens tot vrachtwagens voor allerhande vervoer.
Jan hield van reizen, van exotische bestemmingen tot in Noord-Afrika tot een bezoekje aan de paus in Rome. Hij liet zich inspireren door het land waar ‘zijn’ auto’s vandaan kwamen: Amerika. Dat is terug te zien in Villa Jongerius en het Jongerius Kantoor. Naast de stijl van de Nieuwe zakelijkheid en art deco elementen is iets te herkennen van de Amerikaanse pompstations in die jaren.
Jan was een selfmade man, die er niet voor terugdeinsde om zonder enige kennis van constructie van gebouwen een pand te ontwerpen. Bij de restauratie bleek dat hij het geheel gebouwd had als een kaartenhuis: verdiepingen stonden los van elkaar, ze waren dus gewoonweg gestapeld.
Rond 2000 raakten Antoni Folkers en Belinda van Buiten, van FBW-architecten uit Utrecht, gefascineerd door het Jongerius Complex. De gemeente Utrecht was op dat moment bezig met de ontwikkeling van het gebied tot bouwlocatie. In die plannen werd weliswaar rekening gehouden met Villa Jongerius, maar de tuin en het kantoor waren niet in beeld. Zij zochten de publiciteit om het gehele complex te behouden. Kleinkinderen Willem ter Steege en Bernadette Jongerius besloten samen met Antoni en Belinda de Stichting Vrienden van het Jongerius Complex op te richten. In 2011 kregen de tuin en het kantoorpand ook de status van rijksmonument. Willem had van zijn moeder een omvangrijk familiearchief gekregen en dat bleek goud waard bij de restauratie van twee panden, waarover verder nauwelijks informatie te vinden was. De architecten maakten dankbaar gebruik van foto’s en filmmateriaal om de oorspronkelijke situatie te reconstrueren. FBW-architecten heeft Villa Jongerius gerestaureerd, dat project was af in 2013. Blauw Architecten nam vervolgens het herstel van het Jongerius Kantoor op zich. In voorjaar 2018 is dit deel geopend. Beide panden zijn nu in gebruik als vergader- en evenementenlocatie.
Nu nog staat het Jongerius Complex aan de rand van een kale vlakte, maar straks wordt het omarmd door 600 woningen. Dan gaat in het weekend de foyer open en heeft de nieuwe wijk de beschikking over een grand-café met terras. In de komende jaren worden de tuin en de pergola nog in oude luister hersteld.
|